ଖବରକାଗଜଟାକୁ ଦେଖାଇ ଶ୍ରୀମତୀ ହସମୁଖରାଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଲେ, ଏଇ ଦେଖ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଏବେ ଯୋଜନା କରିଛନ୍ତି, ଆସନ୍ତା ମାସଠାରୁ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ସବୁ କାଗଜପତ୍ର ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଯିବ ଜାଣ ଏଣିକି ଓଡ଼ିଆର ମାନ ବଢ଼ିବ ଘରଣୀଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଶ୍ରୀମାନ୍ ହସମୁଖରା ହୋ ହୋ ହସିଉଠିଲେ ଶ୍ରୀମତୀ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟରେ କାକଚକ୍ଷୁପ୍ରାୟ ଆଖି ଦି’ଟାକୁ ଘୂରାଇ କହିଲେ- ମୋ କଥା କ’ଣ ବିଶ୍ବାସ ହେଉନି ? ଏଇ ଦେଖୁନ, ଖବରକାଗଜରେ ପରା ବାହାରିଛି ସବୁ ଧୋବ ଧାଉଳିଆ ବାବୁ ଖାଲି ଇଙ୍ଗିଲିଶି ଶବ୍ଦକୁ ଚୋବାଉଛନ୍ତି ଆଉ ଲେଖୁଛନ୍ତି ସାଧାରଣ ଲୋକମାନେ ବୁଝିପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି ଓଡ଼ିଆରେ ଚିଠିପତ୍ର ଲେଖାଲେଖି ହେଲେ ସେମାନେ ସହଜରେ ବୁଝିପାରିବେ ଏଥିରେ ତମ ପରି ଅଧ୍ୟାପକମାନେ ଖୁସିହେବା କଥା, ଓଲଟା ମୋ କଥା ଶୁଣି ଢ଼ୋଲ ପରିକା ହସୁଚ ! ହସମୁଖରା ବାବୁ ହସ ବନ୍ଦକରି କହିଲେ- ସବୁ କଥାକୁ ସହଜରେ ବିଶ୍ବାସ କରିଯିବା ତମର ଗୋଟିଏ ଅଭ୍ୟାସ କିହୋ, ଯେତେ ଆଇନ ହୁଏ କ’ଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୁଏ ? ତାହା ଯଦି ହେଉଥାନ୍ତା, ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ରାମରାଜ୍ୟ ଏତେ ଦୂରରେ କାହିଁକି ଥାଆନ୍ତା ? ଆଜି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ପ୍ରଚଳନ କରିବା କଥା ଶୁଣି ପିଲାଦିନେ ଶୁଣିଥିବା ରାଧୁନନାଙ୍କର କାଳିଆ ବିଲେଇ ଗପଟା ମନେପଡୁଛି ରାଧୁନନାଙ୍କର ଗୋଟିଏ କଳା ବିଲେଇ ଥିଲା ସେଇଟା ନିହାତି ନିଉଛଣା ଆଜିକାଲିକା ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ବାବୁଙ୍କର ପରି ସେ ଯେତେ ଖାଉଥିଲା ତାକୁ ସେତେ ନିଅଣ୍ଟ ପଡୁଥିଲା ତେଣୁ ସେ ରାଧୁନନା ଏବଂ ସାଇପଡ଼ିଶା ଘରେ କିଛି ରଖିଲା ନାହିଁ ପେଟ ବିକଳିଆଙ୍କର ଦାନାରେ, ନିଦ ବିକଳିଆଙ୍କର ଥାନରେ ଏବଂ କାମ ବିକଳିଆଙ୍କର ନାରୀରେ ଭେଦଭାବ ନ ଥାଏ ଯେଉଁଠି ଯେମନ୍ତ ମିଳିଲା ସେ ଗ୍ରହଣ କରିନିଅନ୍ତି ଏଇ ନ୍ୟାୟରେ କାଳିଆ ସମସ୍ତଙ୍କର ଘର ଉଜାଡ଼ିବାରୁ ଦିନକୁ ଦିନ ରାଧୁନନାଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିପାଇଲା ସେ ବାଧ୍ୟହୋଇ ତାକୁ ଗୋଟିଏ ଅଖାରେ ପୁରାଇ ଗାଁଠାରୁ କିଛି ଦୂରରେ ଛାଡ଼ିଦେଇ ଆସିଲେ ସମସ୍ତେ ଆଶ୍ବସ୍ତ ହେଲେ କିନ୍ତୁ ଦି’ତିନିଦିନ ପରେ ଦେଖାଗଲା- ଟାଣୁଆ ନେତାମାନେ ସରକାରୀ ଜାଗାକୁ ମାଡ଼ିବସିବା ପରି କାଳିଆ ତା’ର ପୁରୁଣା କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଫେରିଆସି ପୁନର୍ବାର କାରନାମା ଚଳାଇ ନିଜର ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ବୋଲି ଭାବୁଥିବା ଚୁଲିମୁଣ୍ଡକୁ ଜବରଦଖଲ କରି ଆରାମରେ ନିଶ ସାଉଁଳୁଛି ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନ ସାରା ଚର୍ଚ୍ଚାହେଲା- ପୁଣି କାଳିଆ ଲେଉଟିଛି ରାଧୁନନା ଏମିତି ଦି’ତିନିଥର ଚେଷ୍ଟାକଲେ, ମାତ୍ର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର କାଳିଆ ସେ ଚେଷ୍ଟାକୁ ନିଜ ପାରିଲାପଣିଆରେ ଫୁ କରି ପୁଣି ଲେଉଟି ଆସେ
ଶେଷକୁ ରାଧୁନନା ବିଚାର କଲେ ବୋଧେ କାଳିଆର ମନମୁତାବକ ଖାଇବାଟା ଠିକ୍ ହେଉନାହିଁ ତେଣୁ ‘ବୁଭୁକ୍ଷିତଃ କିଂ ନ କରୋତି ପାପମ୍’ ନ୍ୟାୟରେ ସେ ୟା’ଘରେ ତା’ଘରେ ପଶି ହାଣ୍ଡି ଗଡ଼ଉଛି ଏହି ବିଚାରରେ ସେ ଦୁଧଭାତ ଏବଂ ମାଛଭାତ ପେଟପୁରା ଖାଇବାକୁ ଦେଲେ, କିନ୍ତୁ ଫଳ କିଛି ହେଲାନାହିଁ ନିଜ ଘରେ ଯେତେ ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଥିଲେ ବି ପରଧନଲୋଭୀ ଯେମିତି ଅନ୍ୟ ଧନ ଲୁଟିବାକୁ ପଛାଏ ନାହିଁ ସେମିତି କାଳିଆ ମାଲିକର ସବୁ ଖାଇଲେ ବି ନିଜ ପ୍ରବୃତ୍ତିକୁ ବଦଳାଇପାରିଲା ନାହିଁ ଆଜି ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରଚଳନ କଥା ଶୁଣି ସେହି କାଳିଆ ଲେଉଟିବା କଥା ମନେପଡୁଛି ଆଜି ନୁହେଁ ୧୯୮୫ ମସିହାଠାରୁ ଏମିତି ସରକାରୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ବାହାରୁଛି, କିନ୍ତୁ ଆମ ବାବୁମାନେ ଏହି ରାଧୁନନାଙ୍କ ବିଲେଇ ପରି ସେ ସବୁକୁ ଫୁ କରି ଦେଇଛନ୍ତି ତୁମେ ବୋଧେ ଜାଣିନ, ବର୍ଷସାରା କେତେଟା ଚିଠି ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାଲେଖି ହୋଇଛି ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ସରକାରଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଯାଇଥାଏ କିନ୍ତୁ ସେ ସବୁ ଉପର ଠାଉରିଆ ପାଞ୍ଚ ଜାଗାରେ ପଚାଶ କରି ପଠାଇଦେଲେ କେହି ଦେଖିବାକୁ ନାହିଁ କି ଖୋଜିବାକୁ ନାହିଁ ସେତେବେଳେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଓଡ଼ିଆ ଟାଇପ୍ ମେସିନ୍ ତଥା ଇଂଲିଶ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ସରଳ ଓଡ଼ିଆ ଅର୍ଥ କରାଯାଇ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା ତଥାପି ଆମ ବାବୁମାନେ କର୍ଣ୍ଣପାତ କଲେ ନାହିଁ କର୍ଣ୍ଣପାତ ନ କରି ସେମାନେ ଯେ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ପାପ କରିଛନ୍ତି ସେକଥା କୁହାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ କିହୋ, ଘରେ ସିନା କେହି ଭଲରେ ଦି’ପଦ ଓଡ଼ିଆରେ କଥା କହୁଥିଲେ ସେମାନେ ସିଆଡ଼କୁ ମନ ବଳାଇଥାନ୍ତେ ? ସହଜେ ତ ଆମ ବାବୁମାନଙ୍କର ବିଦେଶୀ ଭାଷାପ୍ରୀତି ଅଧିକ ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ଝିଅପୁଅମାନେ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ପାଠ ପଢ଼ିଲେ ହିନ୍ଦୀ ଇଂଲିଶ ମିଶା କୋଲାବରି ଗୀତ ଶୁଣିଲେ ଅଠର କହିଲେ ନ ବୁଝି ଏଇଟିନ୍ ବୁଝିଲେ ଘରେ ଦୂରଦର୍ଶନ ଖୋଲିକି ଦେଖୁନ ବଳେ ବଳେ ବୁଝିଯିବ- ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଉପସ୍ଥାପିକା-ଉପସ୍ଥାପକମାନେ କିପରି ହାତଗୋଡ଼ ଛାଟି ଚାଳିଶଟା ଇଂଲିଶ ଏବଂ ତିରିଶଟା ହିନ୍ଦୀ ଶବ୍ଦ ସହିତ ଦି’ତିନିଟା ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ଫେଣ୍ଟିଦେଇ ଗଳ ଗଳ ହୋଇ କହିଯାଉଛନ୍ତି ତୁମେ ଯଦି ସାବଧାନ ସହକାରେ ନ ଶୁଣିବ ତେବେ ଜାଣିପାରିବ ନାହିଁ ସେଇଟା ଓଡ଼ିଆ ନା ଆଉ କିଛି ଭାଷା ।ଏ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆମ ବାବୁମାନେ ଯେତେବେଳେ ଇଂଲିଶରେ ଓଏଏସ୍ କି ଆଇଏଏସ୍ ପରୀକ୍ଷା ଦେଇ ନିଜ ଦକ୍ଷତାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ସେମାନେ ଇଂଲିଶରେ ଚିଠି ଲେଖି କି ଦୋଷ କରି ପକେଇଲେ ? ବାରମ୍ବାର କାଳିଆ ବିଲେଇ ଲେଉଟିବା ପରି ସରକାର ସେଇ କଥାକୁ ଥରକୁ ଥର ଲେଖିଦେଲେ କ’ଣ ହେବ ? କିଛି ଆଖିଦୃଶିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦରକାର ନା ନୁହେଁ ?
ଶ୍ରୀମତୀ କହିଲେ-ସରକାର ତ ଆଇନ କଲେ ସେ ଅଧିକ କ’ଣ କରିବେ କହୁନ ? ହସମୁଖରା କହିଲେ- ଖାଲି ଆଇନ କରିଦେଲେ ଚଳିବନି ଏଥିପାଇଁ ଆନ୍ତରିକ ଉଦ୍ୟମ ରହିବା ଉଚିତ୍ ଗୋଟିଏ ଭାଷା ପ୍ରଶାସନର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପାଇଲେ ହିଁ ବଞ୍ଚିଥାଏ ଗୁପ୍ତଯୁଗରେ ଏଥିପାଇଁ ସଂସ୍କୃତର ପ୍ରଭୂତ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥିଲା ଥରୁଟିଏ ଭାବ ବିହାର, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ପ୍ରଭୃତି ରାଜ୍ୟର ପିଲାମାନେ ନିଜ ନିଜ ମାତୃଭାଷାରେ ସିଭିଲ୍ ପରୀକ୍ଷା ଦେଉଥିବାବେଳେ ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ପିଲାମାନେ ଓଡ଼ିଆରେ ପରୀକ୍ଷା ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ କାହିଁକି ? ସବୁଠାରୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଧ୍ୟାପକ ବା ଶିକ୍ଷକ ହେବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ଓଇଏସ୍ ପରୀକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ସେଥିରେ ଓଡ଼ିଆର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ ଯୁକ୍ତଦୁଇ କମର୍ସ ପିଲାମାନେ ଏବଂ ଯୁକ୍ତତିନି ବିଜ୍ଞାନ ପିଲାମାନେ ଇଂଲିଶ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବିଷୟ ଭାବରେ ପଢ଼ନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ନ୍ତି ନାହିଁ ହାଇସ୍କୁଲରେ ସବୁ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷକ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଥାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଶିକ୍ଷକ ନ ଥାନ୍ତି ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ, ଖେଳ ଶିକ୍ଷକ ବା ଅନ୍ୟ ଶିକ୍ଷକ ଫାଙ୍କା ପାଇଲେ ଓଡ଼ିଆ ପଢ଼ାନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ଉପାନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଓଡ଼ିଆ ବହି ଏବଂ ଶିକ୍ଷକ ନଥିବାରୁ ଅନ୍ୟଭାଷା ଧସେଇ ପଶିଆସୁଛନ୍ତି ସରକାର ଯଦି ପ୍ରତି ଚାକିରି ଏବଂ ଶ୍ରେଣୀ ପରୀକ୍ଷାରେ ଓଡ଼ିଆକୁ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବିଷୟ ରୂପେ ରଖନ୍ତେ ତେବେ ଅନ୍ତତଃ ସମସ୍ତେ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତେ ଆବଶ୍ୟକ ନ ଥିଲେ ତୁଚ୍ଛାଟାରେ କିଏ କାହିଁକି ପଢ଼ିବ କହୁନ ? କଥାରେ ପରା ଅଛି- ପ୍ରୟୋଜନ ମନୁଦ୍ଦିଶ୍ୟ ନ ମନ୍ଦୋଦ୍ଧପି ପ୍ରବର୍ତ୍ତତେ ଯଦି ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଏମିତି ଆଦର, ବାହାରେ ଏହାର କି ଅବସ୍ଥା ଥିବ ଚିନ୍ତା କର ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକଙ୍କୁ ଏଠାରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ମିଳେନାହିଁ ପୁରସ୍କାର ପାଇଁ ଏତେ ଟଣାଓଟରା ଯେ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ଧାଁଦୌଡ଼ କରିବାକୁ ପଡ଼େ ଏତେ କନ୍ଦଳ ଅନ୍ୟ ଭାଷାରେ ତୁମେ କେବେ ଦେଖିଛ ? ଏଥିରୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟରେ ତେତେ କୁତ୍ସା, କେତେ ଅଭିସନ୍ଧି, କେତେ ପ୍ରିୟାପ୍ରୀତି ଚାଲିଛି ତାହା ତୁମ ମାଷ୍ଟ୍ରିଆ ମୁଣ୍ଡାରେ ନିଶ୍ଚୟ ବୁଝିପାରିବ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି କାହାର ଅନୁରାଗ ନା ଅନୁରକ୍ତି ରହିବ ? ଆମ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରୀତି ଏମିତି ହୋଇଥିବାରୁ ବାବୁମାନେ ଓଡ଼ିଆରେ ଚିଠିପତ୍ର ଲେଖିବା ସହଜ ହେବ କି ? ତେଣୁ ରାଧୁନନାଙ୍କର କାଳିଆ ବିରାଡ଼ି ପରି ସରକାରୀ ଚିଠି ଆସୁଥିବ ଯାଉଥିବ ଫଳ ଶୂନ ଶ୍ରୀମତୀ ହସିଦେଇ କହିଲେ- ୟା ଭିତରେ ଏତେ କଥା ?