ଶିବ ପୁରାଣ!!!

ମହାଶୂନ୍ୟରେ ପ୍ରଥମେ ଯେତେବେଳେ ବିଶ୍ୱର ଉଦ୍ଭବ ହେଲା, ସେତେବେଳେ ତାହା ଜଳମଗ୍ନ ଥିଲା । ଗଭୀର ଅନ୍ଧାର ତାକୁ ଘେରି ରହିଥାଏ । ସେତେବେଳେ ସେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପି ଜୀବନର କ୍ଷୀଣତମ ପ୍ରମାଣ ମଧ୍ୟ ନ ଥାଏ । ଗଭୀର ଅନ୍ଧକାର ମଧ୍ୟରେ ନିମଦ୍ୱିତ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ଜୀବ ଥାଏ । ତେବେ ଜଡତା ଓ ଅନ୍ଧକାର ଭିତରେ ଚେତନା ଏବଂ ଆଲୋକ ଲୁଚି ରହିଥିଲା । କ୍ରମେ ତାହା ଏକ ଭାସ୍ୱର ଜ୍ୟୋତିସ୍ତମ୍ବରେ ପରିଣତ ହେଲା । ଏହା ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ନାମରେ ବିଦିତ । (ଲିଙ୍ଗର ଅର୍ଥ ପ୍ରତୀକ) । ଏହା ପରମେଶ୍ୱରଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ।

ଏହି ପ୍ରତୀକର ମଧ୍ୟଭାଗରୁ ପରମେଶ୍ୱରୀ ବା ମହାଶକ୍ତିଙ୍କର ବିକାଶ ଘଟିଲା । ଏହି ମହାଶକ୍ତି ଚରାଚର ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ଦାୟୀ । ଏହାଙ୍କ ଅନ୍ୟ ନାମ ପ୍ରକୃତି ବା ମୟାମାୟା ।

ଏହି ଦିବ୍ୟଶକ୍ତି ପୁଣି ଅନ୍ୟ ଏକ ରୂପରେ ଦେଖାଦେଲେ । ମହାବିଷ୍ଣୁ ନାମରେ ସେ ଶକ୍ତି ବିଦିତ । ସୃଷ୍ଟି ଆହୁରି ବ୍ୟାପ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ମହାବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନାଭିଦେଶରୁ ଏକ ପଦ୍ମ ନିର୍ଗତ ହେଲା । ବହୁ ଯୋଜନ ବ୍ୟାପ୍ତ ଏହି ଅଦ୍ଭୁତ ପୁଷ୍ପ ଭିତରୁ ବ୍ରହ୍ମା ତଥା ସରସ୍ୱତୀ ଉଦ୍ଭବ ହେଲେ ।

ବ୍ରହ୍ମା ବିସ୍ମୟ ବିସ୍ଫାରିତ ନେତ୍ରରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗକୁ ବୃଷ୍ଟିପାତ କଲେ । ସେ କେଉଁଠାରୁ ଆସିଲେ? ଏ ପଦ୍ମର ଉତ୍ସ କେଉଁଠାରେ? ଏହା ନିରୂପଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ, ମାତ୍ର ପାରିଲେ ନାହିଁ ।

ସେତିକିବେଳେ ତାଙ୍କ ଆଗରେ ବିଷ୍ଣୁ ଆବିର୍ଭୁତ ହେଲେ । ବ୍ରହ୍ମା ଆଶ୍ମର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, “ତୁମେ କିଏ?”

ବିଷ୍ଣୁ କହିଲେ “ମୁ ବିଷ୍ଣୁ । ତୁମେ ବ୍ରହ୍ମା । ତୁମ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟିକାର୍ଯ୍ୟ ହେବ । ତେଣୁ ତୁମେ ମୋ ନାଭିପଦ୍ମରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୃଷ୍ଟି କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କର ।”

କିନ୍ତୁ ବ୍ରହ୍ମା କହିଲେ, “ମୁଁ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ କେତେ ଦୂର ସକ୍ଷମ? ମୋର ବଳ ବା କେତେ? ଆସ, ତୁମ ସହ ଲଢି ମୁଁ ତାହା ପରୀକ୍ଷା କରିବି ।”

ବ୍ରହ୍ମା ନିଜର ଶକ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ନିମନ୍ତେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରିବା ଛଡା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉପାୟ ଦେଖୁ ନଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ନିଜ ଶକ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କର ନିଜର କୌଣସି ଧାରଣା ହିଁ ନଥିଲା ।

କିନ୍ତୁ ବିଷ୍ଣୁ ହସିଲେ । ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ପ୍ରବୃତି ନଥିଲା । ସେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଦେବା ନିମନ୍ତେ ଅନ୍ୟ ଉପାୟ ଚିନ୍ତା କଲେ ।

ବିଷ୍ଣୁ ଓ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମଝିରେ ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହେଲେ । ବିଷ୍ଣୁ କହିଲେ, “ଆସ, ଏହି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗର ବ୍ୟାପ୍ତି ନିରୂପଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା । ସେଇଥିରୁ ହିଁ ଆମର ବଳ ଜଣା ପଡିଯିବ ।”

ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ଭିତରୁ ଶିବ ଆବିର୍ଭୂତ ହେଲେ । ବ୍ରହ୍ମା ଦେଖିଲେ ତାଙ୍କ ନିଜର ଯେପରି ପଂଚ ମୁଖ, ଆବିର୍ଭୁତ ଶିବଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ସେହିପରି ପଂଚମୁଖ । ବ୍ରହ୍ମା ଯେହେତୁ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ହେବା କଥା ଏବଂ ସୃଷ୍ଟି ଭିତରେ ଯେହେତୁ ଅଜ୍ଞାନର ବୀଜ ନିହିତ, ତେଣୁ ଅଜ୍ଞାନ ପରିଚାଳିତ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମା ଶିବଙ୍କୁ କହିଲେ, “ମୋର ଯେପରି ପାଂଚଟି ଶୀର, ତମର ବି ଠିକ୍ ସେହିପରି ପାଂଚଟି ଶୀର । ତମର ବ୍ୟାପ୍ତି ମାପିବା ପରେ ମୋର ଆଉ କ’ଣ ଦରକାର?”

ତତ୍କ୍ଷଣାତ୍ ଶିବଙ୍କ କନିଷ୍ଠ ଅଙ୍ଗୁଳି ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡକୁ ସ୍ପର୍ଶ କଲା । ଫଳରେ ସେ ମୁଣ୍ଡଟି ଉଡିଯାଇ କୁଆଡେ ଅର୍ନ୍ତଧ୍ୟାନ ହୋଇଗଲା । ଏହାପରେ ସେ ବ୍ରହ୍ମା ଆଉ କିଛି ବି କହିଲେ ନାହିଁ ।

ଏହି ଘଟଣାର ଏକ ବିଶେଷ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ଅଛି । ଅଜ୍ଞାନ ବଶତଃ ବ୍ରହ୍ମା ଯେପରି ଅହଂର ପରିଚୟ ଦେଲେ, ସେ ଅହଂ ଭାଙ୍ଗିଯିବା ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା । ତେଣୁ ଶିବ ତାହା ଭାଙ୍ଗି ଦେଲେ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି ଭିତରେ ଆଜିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଳ୍ପ ହୋଇ ରହିଛି । ଅଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଅହଂ ଏକା ଗୁଣ । ମଣିଷ ଯେତେବେଳେ ଅହଂ ଚାଳିତ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ କୌଣସି ନା କୌଣସି ଉପାୟ ଦ୍ୱାରା ବିଧାତା ତା’ର ସେ ଅହଂ ଉପରେ ଆଘାତ ଦିଏ । ଅହଂର ବିନାଶ ଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ସତ୍ୟ ଦିଗରେ ପାଦ ପାଦ କରି ଅଗ୍ରସର ହୁଏ । ଶିବ, ବିଷ୍ଣୁ, ବ୍ରହ୍ମା ସମସ୍ତେ ଏକହିଁ ଦିବ୍ୟଶକ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଯେଭଳି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥିଲା, ସେହି ଅନୁସାରେ ଏସବୁ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା ।

ପରମେଶ୍ୱର ଶିବ କହିଲେ, “ହେ ବ୍ରହ୍ମା, ତୁମେ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ, ବିଷ୍ଣୁ ସୃଷ୍ଟିକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ମୁଁ ପ୍ରଳୟ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୃଷ୍ଟିକାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କର ।”

ଏହା କହି ଶିବ ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗରେ ଲୀନ ହୋଇଗଲେ । ବିଷ୍ଣୁଙ୍କଠାରୁ ବେଦ ଗ୍ରହଣ କରି ଶିବ ପଦ୍ମାସନରେ ଧ୍ୟାନାବିଷ୍ଟ ହେଲେ ।

ତା’ପରେ କେତେକାଳ ଯେ ବିତିଗଲା, ସେକଥା କହିବା ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ । କାରଣ ଆଜିପରି ସେତେବେଳେ ତ ଆଉ ସମୟର ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ନଥିଲା । ସହସ୍ର ବର୍ଷ, ନିୟୁତ ବର୍ଷ, ଏଭଳି ଗଣନା ସେ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ସମ୍ଭବପର ନଥିଲା ।

ସେହିପରି ଧ୍ୟାନସ୍ଥ ଅବସ୍ଥାରେ ଶିବ ଏକ ଗୋଲାକାର ପିଣ୍ଡର କଳ୍ପନା କଲେ ଓ ନିଜକୁ ତହିଁ ଭିତରେ ପ୍ରବିଷ୍ଟ କରାଇଲେ । ହଠାତ୍ ସେ ଗୋଲକ ଦ୍ୱିଧାବିଭକ୍ତ ହେଲା । ତଳଭାଗ ପୃଥିବୀ ରୂପେ ରହିଲା; ଆଉ ତା’ଉପରି ଭାଗ ଆକାଶ ହେଲା । କ୍ରମେ ପୃଥିବୀରୁ ଜଳ ଭାଗ ଶୁଷ୍କ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା ଏବଂ ମାଟି ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଲା ।

ଏସବୁ ଦେଖି ଧ୍ୟାନସ୍ଥ ବ୍ରହ୍ମା ଆନନ୍ଦରେ ତାଙ୍କ ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ସନକ, ସନନ୍ଦ ଆଦି କେତେକ ଋଷିଙ୍କୁ ସୃଜନ କଲେ । ସେମାନେ ତାଙ୍କୁ ସହଯୋଗ ଦେଇ ସୃଷ୍ଟିକାର୍ଯ୍ୟ ଆଗେଇ ନେବେ ବୋଲି ସେ ଆଶା କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ମାତ୍ରେ ସେମାନେ ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ଚାଲିଗଲେ । ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କ ଚେତନାରେ ତିଳେ ମଧ୍ୟ ଆଗ୍ରହ ନଥିଲା ।

ବ୍ରହ୍ମା ଏସବୁ ଦେଖି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖି ହେଲେ । ତାଙ୍କ ଦୁଃଖ ଦେଖି ତାଙ୍କ ଆଗରେ ପୁନର୍ବାର ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହେଲେ । ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ବ୍ରହ୍ମା ଏଥର ଟିକେ ଆଶ୍ୱସ୍ତ ହେଲେ । କାରଣ ସେ ବୁଝିଲେ ଯେ ଯେତେ ବିଳମ୍ବ ହେଲେ କିଛି ବି କ୍ଷତି ନାହିଁ । ବିଷ୍ଣୁ ସୃଷ୍ଟି ଧାରଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସର୍ବ କାଳ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି ।

ତେବେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସତାହୀନ ଭୂଲୋକରେ ବ୍ରହ୍ମା ଏକାକୀ ଅନୁଭବ କରିବେ ବୋଲି ତାଙ୍କ ନିବାସ ସକାଶେ ସତ୍ୟଲୋକ ନାମକ ଏକ ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ସେଠାରେ ମରୀଚ, କଶ୍ୟପ, ଦକ୍ଷ, ଗୌତମ, ବଶିଷ୍ଠ ଓ କର୍ଦମ ଆଦି ଉପବ୍ରହ୍ମାମାନଙ୍କୁ ସୃଷ୍ଟି କରି ସେ ସେମାନଙ୍କ ଗହଣରେ କାଳାତିପାତ କଲେ ।

ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନିବାସ ପାଇଁ ବୈକୁଣ୍ଠ ଏବଂ ଶିବଙ୍କ ସକାଶେ କୈଳାସ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ।

ଏସବୁ ଘଟିବା ଭିତରେ କେତେ ଯୁଗ ବିତିଗଲା, ତା’ର କୌଣସି ହିସାବ ନାହିଁ ।

ଉପବ୍ରହ୍ମାମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଦକ୍ଷ ଥିଲେ । ସେ ଚୌଷଠି କନ୍ୟାର ଜନକ । କଶ୍ୟପ ସେ କନ୍ୟାଙ୍କ ଭିତରୁ ଦଶଜଣଙ୍କୁ ବିବାହ କଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଅଦିତି ହେଲେ ଇନ୍ଦ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଦେବଗଣଙ୍କ ଜନନୀ; ଦିତିଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଦୈତବର୍ଗ ଜନ୍ମ ହେଲେ; ବିନତା ଅରୁଣ ଏବଂ ଗରୁଡଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଲେ; କଦ୍ରୁବଙ୍କଠାରୁ ସର୍ପକୂଳ ଜାତହେଲେ ଏବଂ ଯକ୍ଷ ଓ ରାକ୍ଷସ ସ୍ୱୟଙ୍କଠାରୁ ଜନ୍ମ ନେଲେ ।

ଦକ୍ଷଙ୍କ ଅନ୍ୟତମ କନ୍ୟା ହେଲେ ସତୀ । ସେ ବାସ୍ତବରେ ମାହେଶ୍ୱରୀ । ଦକ୍ଷଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନା କ୍ରମେ ସେ ତାଙ୍କ କନ୍ୟା ରୂପେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

କିନ୍ତୁ ଦୁଃଖର କଥା ହେଲା, ମାହେଶ୍ୱରୀ ପ୍ରକୃତରେ କିଏ, ସେକଥା ଦକ୍ଷ ମନେ ରଖି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ସେ, ତାଙ୍କ ସହ ଏପରି ବ୍ୟବହାର କଲେ ସତେ ଅବା ସତୀ ଜଣେ ସାଧାରଣ ମାନବ କନ୍ୟା ।

ଯଥା ସମୟରେ ସତୀଙ୍କ ବିବାହ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠିଲା । ସତୀ ଜଣାଇଦେଲେ ଯେ ସେ ଶିବଙ୍କ ଛଡା ଆଉ କାହାରିକୁ ବି ବିବାହ କରିବେ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ଦକ୍ଷ ଏଥିରେ ତାଙ୍କ କନ୍ୟାଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ । କାରଣ ଶିବ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ରୂପେ ଜୀବନ ଯାପନ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର କୌଣସି ଉଆସ ନଥିଲା କି ଧନ ଦୌଲତ ବି ନଥିଲା । ସତୀ ତାଙ୍କୁ ବିଭା ହେଲେ କେବେବି ସୁଖରେ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଦକ୍ଷଙ୍କର ଧାରଣା ହେଲା । ଯାହାହେଉ, ଶେଷରେ ସତୀ ଶିବଙ୍କୁ ବିବାହ କରି କୈଳାସ ଚାଲିଗଲେ ।

ଥରେ ଗୋଟିଏ ବିରାଟ ଯଜ୍ଞ ହେଉଥାଏ । ସେଠାକୁ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦେବଦେବୀ ତଥା ପ୍ରାଜ୍ଞ ଋଷିମାନେ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ଆସିଥାନ୍ତି । ସେଠାରେ ଦକ୍ଷ ଆସି ପହଁଚିବା ମାତ୍ରେ ଅଧିକାଂଶ ଦେବଦେବୀ ଉଠି ପଡି ତାଙ୍କୁ ଅଭ୍ୟର୍ଥନା ଜଣାଇଲେ । ଶିବ କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟମନସ୍କ ଭାବରେ ସେମିତି ବସି ରହିଥାନ୍ତି । ଦକ୍ଷ ସେଥିରେ କ୍ରୁଦ୍ଧ ହେଲେ ଓ ପାଟି କରି କହିଲେ, “ଦେଖୁଛନ୍ତି ତ ମୋ ଜାମାତାର ଔଦ୍ଧତ୍ୟ? ଆପଣମାନେ ସମସ୍ତେ ମୋତେ ସମ୍ମାନ ଦେଖାଇଲେ; ଅଥଚ ସେ ତାଙ୍କ ଆସନ ଛାଡି ଆଦୌ ଉଠିଲେ ନାହିଁ ।”

ଦେବଦେବୀମାନେ ଦକ୍ଷଙ୍କ କ୍ରୋଧ ଶାନ୍ତି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ । ସେମାନେ କହିଲେ, “ଦେଖନ୍ତୁ, ଶିବ ହେଲେ ପରମେଶ୍ୱର । ସେ ସର୍ବଦା ଭିନ୍ନ ଚେତନାରେ ଥାନ୍ତି । ସାମାଜିକତା, ଲୌକିକତା, ସେ କେବେବି ଏସବୁର ପାଖ ପଶନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ ।”

କିନ୍ତୁ ଦକ୍ଷ ଶିବଙ୍କୁ ଗାଳି ଦେଲେ । ଫଳରେ ଶିବଙ୍କ ବାହନ ନନ୍ଦୀ ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇ କହିଲେ, “ତମେ ଆଜି ଯଜ୍ଞ ଅବସରରେ ଶିବଙ୍କୁ ସ୍ତୁତି ନକରି ତାଙ୍କୁ ଗାଳି ଦେଉଛ? ତମ ମୁଣ୍ଡ ଦିନେ ନିଶ୍ଚୟ ଯଜ୍ଞ କୁଣ୍ଡରେ ଯାଇ ପଡିବ । ତେବେ ଯାଇ ତମର ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ହେବ ।”

ଏହା ଶୁଣି ଦକ୍ଷ ମଧ୍ୟ ଓଲଟା ଶାପ ଦେଲେ, “ତମେ ରୁଦ୍ରଗୁଡା ଏଣିକି ଚଣ୍ଡାଳ ଭଳି ଗଣ୍ୟ ହେବ!”

ଶିବ ଏସବୁ ବିବାଦରେ ତିଳେ ବି ବିଚଳିତ ନ ହୋଇ ବସି ରହିଥାନ୍ତି । ଯଜ୍ଞ ଶେଷ ହେବା ଉତାରୁ ସେ ନିଜ ରୁଦ୍ରଗଣଙ୍କୁ ଧରି କୈଳାସକୁ ବାହୁଡି ଗଲେ ।

ଦକ୍ଷ ଭୃଗୁ ଇତ୍ୟାଦି ନିଜର ଅନୁଗତମାନଙ୍କୁ ଧରି ସ୍ୱଗୃହକୁ ଗଲେ । ଅଳ୍ପଦିନ ପରେ ସେ ନିଜେ ବାଜିୟେୟେ ନାମକ ଯଜ୍ଞାନୁଷ୍ଠାନ କଲେ । ସେ ସବୁ ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କଲେ, କିନ୍ତୁ ଶିବଙ୍କୁ ନୁହେଁ ।

ତଥାପି ବି ତାଙ୍କ କ୍ରୋଧ ଶାନ୍ତ ହେଲା ନାହିଁ । ଏହାପରେ ସେ ବୃହଷ୍ପତି ଯଜ୍ଞ ନାମକ ଏକ ମହାଯଜ୍ଞର ସଂକଳ୍ପ କଲେ । ସେଥିପାଇଁ ଦୀର୍ଘ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ନିଜର ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବ ଏବଂ ଶିଷ୍ୟ ଅନୁଗତମାନେ ଅତିଥି ସତ୍କାର ସକାଶେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଲେ । କ୍ରମେ ମଋତ, ଗନ୍ଧର୍ବ, ଅପ୍ସରା, ସିଦ୍ଧ, ବିଦ୍ୟାଧର, କିନ୍ନର, ଯକ୍ଷମାନେ ତଥା କଶ୍ୟପ, ଅଗସ୍ତ୍ୟ, ଅତ୍ରି, ଭୃଗୁ, ମରୀଚି, ନାରଦ, ପରାଶର ଆଦି ମହର୍ଷିବୃନ୍ଦ ମଧ୍ୟ ଆସି ସେଠାରେ ପହଁଚିଲେ । ଦକ୍ଷ ତ ଶିବଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରି ନଥିଲେ । ତେଣୁ ବ୍ରହ୍ମା ଓ ବିଷ୍ଣୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପାଇ ମଧ୍ୟ ସେଠାକୁ ଆସିଲେ ନାହିଁ ।

ସଭାସ୍ଥଳରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ଶିବଭକ୍ତ ମରୀଚି, ଦଧୀଚି ଓ ଭୃଗୁ ଇତ୍ୟାଦି ଦକ୍ଷଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, “ମହାଭାଗ! ଆପଣ କ’ଣ ଶିବ ଏବଂ ସତୀଙ୍କୁ ଏ ଯଜ୍ଞାନୁଷ୍ଠାନକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରି ନାହାଁନ୍ତି?”

ତହୁଁ ଦକ୍ଷ ବିରକ୍ତ ହୋଇ କହିଲେ “କାହିଁକି କରନ୍ତି? ସେ କର୍ମଭ୍ରଷ୍ଟ, ଅପନ୍ତରାରେ ତାଙ୍କ ଘର, ସେ ଅପବିତ୍ର ତଥା ପ୍ରେତଗଣଙ୍କ ପ୍ରଭୁ । ଏଠି ତାଙ୍କର କୌଣସି ସ୍ଥାନ ନାହିଁ!”

ଏଥିରେ କୁପିତ ହୋଇ ଦଧୀଚି କହିଲେ, “ଦକ୍ଷ! ଆପଣଙ୍କର ଏ ଯଜ୍ଞ କେବେବି ସଫଳ ହେବ ନାହିଁ । ଏ ଯଜ୍ଞ ଆପଣଙ୍କ ଦୁଃଖରହିଁ କାରଣ ହେବ । ଏଠାକୁ ଆସିଥିବା ସମସ୍ତେ ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରିବେ ।” ଏହା କହି ସେ ମରୀଚି, ଗୌତମ, କାମଦେବ ଶିଲାଦ ଇତ୍ୟାଦି ଋଷି ସେମାନଙ୍କ ଶିଷ୍ୟବର୍ଗଙ୍କ ସହିତ ସେଠାରୁ ଚାଲିଗଲେ ।

ଦକ୍ଷ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧନ କରି କହିଲେ, “ଯେଉଁମାନେ ଏଠାରୁ ଚାଲିଗଲେ, ସେମାନେ ପାଷାଣ୍ଡ ଓ ଶଠ । ସେମାନେ ଗଲେ ଭଲ ହେଲା । ଆପଣମାନେ ଆଦୌ କିଛି ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଯଜ୍ଞ ଚାଲୁ ।”

ସେତେବେଳେ କୈଳାସ ପର୍ବତ ପାଖରେ ସତୀ ଏକ ଉଦ୍ୟାନରେ ବିହାର କରୁଥିଲେ । ଆକାଶମାର୍ଗରେ ରଥମାନ ଯିବାର ଦେଖି ସେ ତାଙ୍କ ସଖିମାନଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, “ବୁଝ ତ, ଏତେ ଦେବଦେବୀ କୁଆଡେ ଯାଉଛନ୍ତି!”

ସଖିମାନେ ସନ୍ଧାନ ନେଇ ଆସି ସତୀଙ୍କୁ କହିଲେ କି ସେମାନେ ଦକ୍ଷଙ୍କ ଯଜ୍ଞକୁ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ଯାଉଛନ୍ତି ।

ଏକଥା ଶୁଣି ସତୀ ତାଙ୍କ ପିତୃଗୃହକୁ ଯିବା ପାଇଁ ମନ ବଳାଇଲେ । ତେଣୁ ସେ ଶିବଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କୁ କହିଲେ, “ମୋ ପିତା ଯଜ୍ଞ କରୁଛନ୍ତି । ସବୁ ଦେବଦେବୀ ଯାଉଛନ୍ତି । ଚାଲ, ଆମେ ମଧ୍ୟ ଯିବା ।”

ଶିବ କହିଲେ, “ଦେବୀ! ତୁମ ପିତା ଆମକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ନାହିଁ! ସେଥିପାଇଁ ତ ସେ ଆମକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ବି କରି ନାହାଁନ୍ତି । ଆମେ ଉପଯାଚିତ ଭାବରେ ଗଲେ ଶେଷରେ ଖାଲି ଅପମାନ ପାଇବାଟାହିଁ ସାର ହେବ । ସେଥିରୁ ଅନେକ ଅନର୍ଥ ବି ଉପୁଯିବ ।”

ସତୀ କହିଲେ “ତେବେ ଆପଣ ନ ଯା’ନ୍ତୁ । ମୁଁ କିନ୍ତୁ ନିଶ୍ଚୟ ଯିବି । କନ୍ୟା ପିତୃଗୃହକୁ ଯିବା ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକ ନାହିଁ । ପିତୃଗୃହ କନ୍ୟା ପାଇଁ ସର୍ବଦା ଉନ୍ମୁକ୍ତ । ସେ ହୁଏତ ଆପଣଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛନ୍ତି । ହେଲେ ମୋତେ ଦେଖିଲେ ତାଙ୍କର ଠିକ୍ ମନେ ପଡିଯିବ । ତା’ପରେ ସେ ଅବଶ୍ୟ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପଠାଇବେ ।”

ଶିବ ଯେତେ ବୁଝାଇଲେ ବି ସତୀଙ୍କ ଉତ୍ସାହ ଆଦୌ କମିଲା ନାହିଁ । ପିତା ତାଙ୍କୁ ଆଦର କରିବେ ନାହିଁ, ଏକଥା ତାଙ୍କ କଳ୍ପନାକୁ ମଧ୍ୟ ଆସିଲା ନାହିଁ ।

ଅଗତ୍ୟା ଶିବ ନନ୍ଦୀ ଓ ରୁଦ୍ରଗଣଙ୍କ ସମବିଭ୍ୟାହାରେ ସତୀଙ୍କୁ ପିତୃଗୃହକୁ ପଠାଇଲେ ।

ବିଶେଷ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ:- କେତେକ କାହାଣୀ ମନୋରଂଜନ ଏବଂ ନୀତି ଶିକ୍ଷା ଉବ୍ଦେଶ୍ୟରେ କେବଳ କଳ୍ପନା ଭାବଧାରା ଦ୍ୱାରାହିଁ ପ୍ରତିବେସିତ। ଯଦି କୌଣସି କାହାଣୀରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଧାର ନଥାଏ ତାକୁ ସତ୍ୟ ମାନିବା ଅନୁଚିତ୍। ଅନ୍ୟ କେତେକ କାହାଣୀ ମନୋରଂଜନ ଏବଂ ନୀତି ଶିକ୍ଷା ଉବ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖା ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡିକ ଜାତି, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ତର୍କ ହୀନତା, ଧର୍ମ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ପ୍ରଚାର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ଲିଖିତ ଧୁର୍ତ୍ତ ଗପ ତେଣୁ ତାକୁ ସତ୍ୟ  ମାନିବା ଅନୁଚିତ୍ । ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର କାଳ୍ପନିକସ୍ତର ବାସ୍ତବିକତା ସହ ମେଳନଖାଏ  ଏଵଂ ଅନ୍ଧବିସ୍ଵାଶର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ଅଜ୍ଞାନତାର ଜନନୀ ହୁଏ ତେବେ ଏହାକୁ ମାନସିକ ବିକୃତତା କୁହାଯାଏ ।

This story curated from the web.